In Flanders fields bracht de waanzin van oorlog naar voren
‘In Flanders fields the poppies blow. Between the crosses, row on row’. Wie zich ooit heeft geïnteresseerd in de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog, kwam met enige zekerheid het gedicht ‘In Flanders fields’ tegen. Het relaas dat de rustplaats van heel wat soldaten in Vlaamse velden beschreef, de plaats waar veel soldaten kwamen om nooit meer te vertrekken. ‘In Flanders fields’ werd ook, bewust of niet, het gedicht dat de waanzin van de oorlog dicht bij huis bracht. Oorlog kent geen winnaars, oorlog kent alleen maar verliezers.
‘In Flanders fields’ werd geschreven door John McCrae, een Canadese legerarts die de talrijke gewonden hielp verzorgen langsheen de artilleriestellingen in Boezinge. Wanneer zijn vriend komt te sterven na een Duitse gasaanval, schrijft hij het gedicht neer op een stukje papier. Wanneer John moet vertrekken om in een Frans veldhospitaal de gewonden te gaan verzorgen, gooit hij het gedicht weg. Een onbewuste daad of een symbolisch afscheid van zijn gevallen vriend? We hebben er het raden naar. Pas wanneer een collega militair het gedicht vindt en het opstuurt naar verschillende, Engelse uitgeverijen, wordt het gebombardeerd tot werelderfgoed. Van de goednieuwsshow die heel wat regeringen aan het thuisfront brachten, schoot door middel van 1 gedicht helemaal niets meer over. ‘In Flanders fields’ maakt op een symbolische manier duidelijk dat de realiteit helemaal niet heroïsch was.
Een symbolisch afscheid of poëtisch verzet?
Het gedicht werd in zowat iedere taal ter wereld vertaald en lag ook aan de basis van verschillende films en series (zoals het meesterlijke ‘In Vlaamse velden’). Het militair hospitaal, waar John zijn vriend, samen met andere soldaten, heeft zien sterven en waar hij het gedicht schreef, bestaat nog steeds. Groot is het niet, indrukwekkend is het des te meer. Pal naast de bunker werd later het Essex Farm Cemetery opgericht, de laatste rustplaats van meer dan 1200 soldaten.
Is het een bezoek waard? Daarover lopen de meningen nogal uiteen. Wie op zoek is naar het kant-en-klaar gevoel van een museum is er natuurlijk aan voor de moeite. Wie denkt er uren te spenderen en er een stevige portie adrenaline zal vinden, slaat het misschien best over. Het is dan wel weer de geboorteplaats van het symbolische verzet, het moment waarop mensen kennis maakten met de gruwel van de oorlog, een gebeurtenis die zich meer dan 30 jaar later nog eens herhaalde. Er waren geen strategische overwinningen, geen heroïsche opmarsen en epische veldslagen waar de vijand werd verpulverd. Er was dood, verderf en heel wat leed om ons uiteindelijk vandaag de kans te geven dit te schrijven. Dat op zich is de trip richting Boezinge waard.