Geamana, wanneer de natuur giftig wordt

Industrie, economie en evolutie. Woorden waarbij heel vaak om een kleine opoffering van de bevolking wordt gevraagd. Wie vooruit wil in het leven moet hier en daar toegevingen doen. Het is de hoeksteen van de moderne politiek maar het krijgt een volledig andere insteek onder een dictatuur. Geamana is hier het levende bewijs van.

geamana-meer
Geamana in betere tijden – foto via imgur

Geamana, een dorp diep in de Roemeense bergen, was op zich niet zo heel bijzonder. 300 man en een paardekop zoals ze zouden zeggen. Je had er de huisjes, een kerk en de mensen leefden er van de landbouw. Om er te raken moest je gebruik maken van een kleine weg die nog steeds door paarden werd gefrequenteerd en wie er geboren werd, bleef er zijn volledige leven. Het standaard verhaal van een even standaard dorp, op 1 detail na.

In de bergen rond Geamana zat koper, heel veel koper en de toenmalige dictator Ceausescu had er zijn zinnen op gezet. In 1977 installeerde hij er een gigantische kopermijn die bijna meteen met een probleem te kampen had: wat te doen met het afvalwater? Een beetje dictator zorgt meteen voor een oplossing zonder erg lang na te denken en de inwoners van Geamana kregen 48 uur de tijd om te vertrekken. Het dorp lag in een dal waardoor dit perfect kon dienen als bassin om het afvalwater op te vangen. Men begon met de bouw van een dam om de zaak volledig dicht te maken en in 1978 stroomde het eerste water de huizen binnen.

Een drama maar het ergste moest voor Geamana nog komen

lake-geamana
Dit is wat overblijft van Geamana

Op zich best wel een dramatisch verhaal want de toenmalige inwoners van Geamana hadden niet meteen de keuze. Verhuizen of verdwijnen was de boodschap. Het is echter het gevolg dat catastrofale proporties aanneemt. De geschiedenis leert ons dat de snelle beslissingen van dictators vaak ook weinig rekening houden met allerlei belangrijke zaken. In het geval van Geamana was dit niet anders. Het afvalwater, afkomstig van koperwinning, is doordrenkt van giftige stoffen zoals cyanide. Het water dat het bassin van Geamana begon te vullen was dermate giftig dat, samen met het dorp zelf, ook het leven rondom rond verdween.

Ondertussen zijn we aangekomen in 2019. Koper zit er nog steeds in de bergen, de industrie is er niet meer. De weinige mensen die er nog zijn, hebben zich enkele kilometers verder in het dal gevestigd, aan de rand van het meer. Ze leven er van de boskap of trekken dagelijks tientallen kilometers verder om te gaan werken in de fabrieken die er wel nog zijn. Op het water van het meer, daar tref je niemand aan. Dat het giftig is, hoef je niet meteen duidelijk te maken want dat doet het oranje-witte kleur wel voor je. Het is een beeld dat recht uit een apocalyptische film lijkt te zijn gestapt.

geamana-meer
Het oranje-witte water van Geamana spreekt boekdelen

Op 1 plaats komt de waanzin volledig tot zijn recht: de plaats waar de kerktoren nog boven het water steekt. Het is een stille getuige van de menselijke fouten en de zware gevolgen die eraan verbonden zijn.

Geamana ligt niet meteen op een toeristische en vlot bereikbare plaats maar is wel een tussenstop waard. Hou wel rekening met enkele details. De weg naar Geamana kun je bezwaarlijk een weg noemen en de weg rond het meer is compleet naar de filistijnen gereden door zware trucks. Je rental-voertuig gaat hier niet echt een plezier aan beleven en de verhuurmaatschappij nog minder. Trek dus je stevige wandelschoenen aan en ga stappen! Na een kleine 7 kilometer kom je terecht bij de kerktoren die uit het water steekt. In droge periodes staat het waterpeil laag, waardoor je de indruk krijgt dat je naar de kerktoren kan wandelen. De grond die je ziet is niet echt grond maar zilt, giftig zilt. Je kunt het vergelijken met drijfzand maar dan met een plus. Don’t be that guy.