Vasili: onbekend, onbemind en toch de grootste held die we ooit hebben gekend.
De wapens kletteren nog steeds in Oekraïne en Europa wacht bang af. Het woord “nucleair” werd reeds gebruikt, een escalatie die de volledige wereld in een onherstelbaar conflict kan storten. De Koude Oorlog, een conflict waarbij de wapens op scherp stonden en iedereen klaar zat aan de rode knop, lijkt op die manier helemaal terug. In 1962 was het bijna prijs, toen de Cubacrisis het conflict tussen de VSA en de USSR op de spits dreef. Dankzij de resolute ‘njet’ van 1 man werd het nucleaire arsenaal aan beide zijden niet gelanceerd. Zonder het zelf te beseffen werd Vasili Aleksandrovitsj Archipov de held van de Koude Oorlog en per verlenging de volledige wereld.
1962, enkele Amerikaanse U-2 spionnagevliegtuigen merken op hoe Sovjettroepen op Cuba kernraketten aan het opstellen zijn. Het is voor oom Amerika ondenkbaar dat hun sovjetvijanden zomaar even in hun achtertuin aan de slag gaan en alle partijen schakelen over naar pure oorlogsretoriek. Zowel de VSA en de USSR staan klaar om elkaar te vernietigen en de kleinste vonk kan genoeg zijn om de boel in lichterlaaie te zetten. Amerikaanse oorlogsschepen leggen een blokkade op voor de kust van Cuba, zodat geen enkel communistisch schip nog naar het land van de sigaren en oude wagens kan. De Russen slikken dit niet en sturen een duikboot uit met 1 missie: de blokkade doorbreken.
Een film, maar dan in het echt!
Voor de kust van Cuba speelde zich een scenario af dat zo uit een Hollywoodfilm kon komen gewandeld. De Amerikaanse oorlogsschepen wisten dat er onder hen een Russische duikboot zat maar slaagden er niet in contact te maken. Met enkele dieptebommen dwongen ze de Russische onderzeeër naar het oppervlak maar de knallen deden de Sovjets denken dat de oorlog al was begonnen. Doordat ze op grote diepte opereerden konden de Amerikanen hen niet contacteren maar hun eigen bevelhebbers konden dat ook niet. De officieren aan boord gingen er dan maar van uit dat ze de Amerikaanse schepen boven hen moesten aanvallen. 2 van de 3 officieren aan boord staken hun sleutel in het nucleaire contact maar de 3de man, Vasili Aleksandrovitsj Archipov, weigerde. Hij hield het hoofd koel en bezweek niet onder de druk van zijn collega’s waardoor er geen unanimiteit was, een vereiste voor een nucleaire aanval. Vasili wilde graag zekerheid en wilde ook dat het opperbevel hen groen licht gaf voor de aanval.
Eenmaal de Russische duikboot boven water kwam, bleek al snel dat er van een oorlog geen sprake was. De stressbestendigheid van Vasili had dan ook een nucleair wereldconflict voorkomen. Het gespannen moment kalmeerde in de dagen na het voorval en ook de raketten verdwenen uit Cuba. Zelf heeft Vasili nooit veel willen reageren op het voorval. Hij oordeelde dat hij, als officier, beslissingen moest kunnen nemen waar emoties geen plaats in hadden. In realiteit waren het enkele seconden die de toekomst van de wereld mee hebben bepaald, waarmee miljoenen levens werden gespaard.
