Ploegsteert, waar de waanzin van de oorlog duidelijk werd
Dat oorlog waanzin is, hoeft eigenlijk niet eens nog te worden bewezen. Het nemen van elkaars leven, vaak voor een lap grond waar niemand iets aan heeft, is iets wat enkel de mens heeft kunnen bedenken. In de geschiedenis van de mensheid is het vooral de Eerste Wereldoorlog die erin is geslaagd dit knap (om maar een woord te gaan gebruiken) in beeld te brengen. Jaren aan een stuk zaten mensen tegenover elkaar, werden miljoenen mensen vermoord en was het resultaat helemaal niets. Die waanzin kreeg op geen enkel moment meer vorm dan in Ploegsteert tijdens de Christmas Truce.
Kerstmis 1914. In de loopgraven van de wijk Saint-Yvon in Ploegsteert, zitten zowel Duitse als Britse troepen tegenover elkaar. Slechts enkele meters van elkaar verwijderd kunnen ze, wanneer de kanonnen niet meer bulderen, elkaar horen. De temperaturen liggen ver onder het vriespunt en van een nieuw offensief is geen sprake. Het terrein is ronduit onwerkbaar en de legerleiding aan beide kanten van het front wacht op betere omstandigheden. De soldaten, uitgeput en zonder hoop, beginnen kerstliederen te zingen en proberen een kerstboom in de loopgraven te krijgen. Zonder dat ze het zelf beseffen, schrijven ze hiermee eigenhandig geschiedenis.
Aan beide kanten van het front kruipen de soldaten uit hun loopgraven en gaan ze naar elkaar toe. Geen aanval, geen bestorming en van wapens is geen sprake. Ze begroeten elkaar, delen foto’s en kleine geschenken uit en vieren samen kerstmis. Ze begrijpen dat ze, in deze gruwelijke oorlog, niet meer zijn dan pionnen in een politiek spel. Ongeacht de kant waarvoor ze strijden, sterven gaan ze toch. Tijdens dit moment van verbroedering tovert iemand een voetbal tevoorschijn en spelen de Duitsers en Britten de meest bijzondere voetbalmatch uit de geschiedenis van de mensheid. Het niemandsland tussen de loopgraven, waar de dood een absolute garantie is, wordt tijdelijk een speelveld waar plaats is voor ontspanning.
Even vrede, gevolgd door de dood
De waanzin van de oorlog wordt duidelijk, wanneer enkele dagen later het bevel tot een offensief wordt gegeven. De mannen die tot voor kort samen aan het zingen waren rond de kerstboom, moeten nu elkaar vermoorden. Ze kennen elkaar niet, ze zijn niet elkaars vijand maar toch is het doden of gedood worden. De soldaat die slechts een paar dagen voordien wat chocolade gaf aan zijn tegenstander, wordt nu door diezelfde tegenstander aan zijn bajonet gespietst.
Vandaag de dag is Ploegsteert een oase van landelijke rust en is er van oorlog (thank god) geen sprake meer. Toch is het nog steeds mogelijk om de sporen van deze merkwaardige voetbalwedstrijd te zien. Op het veld waar met de bal werd gespeeld, plaatste de UEFA in 2014 een toepasselijk beeld van een voetbal op een obus. Het is moeilijk je voor te stellen dat deze groene long ooit het toneel was van een gruwelijke strijd zonder genade. Wat misschien nog het meeste van al indruk maakt, zijn de stukken van de loopgraven die werden blootgelegd. Beide kampen zaten op slechts enkele meters van elkaar, te wachten op de dood.
Zelf het monument en deze plaats bezoeken? Klik hier voor de link naar Google Maps.
